Jarmark Kasztelański w Oświęcimiu w 2019 roku obchodzi swój jubileusz

W bieżącym roku Jarmark Kasztelański w Oświęcimiu, jeden z najciekawszych jarmarków w Polsce,  obchodzić będzie  swój piękny jubileusz dziesiątej edycji. Za portalem http://muzeum-zamek.pl przypominamy o jego  historii i dokonaniach.

„…Jarmarki odgrywały szczególną rolę w życiu dawnych miast. Przede wszystkim określały i wyznaczały rytm działalności handlowej, wpływając na całokształt miejskiej gospodarki. Rola jarmarków nie ograniczała się jednak tylko do ekonomii. Czas jarmarków to czas spotkań ludzi różnych kultur i różnych języków. Spotkania te stanowiły swoisty tygiel, w którym mieszały się rozmaite wątki i wartości. To właśnie wtedy przyjezdni poznawali miejscowe tradycje i obrzędy, wzbogacając o własne obyczaje. Spotkania te miały także funkcje społeczne. Wypełniające się przyjezdnymi zajazdy i karczmy dawały zarobek właścicielom, którzy z kolei zatrudniali na ten czas rozmaitych parobków i „dziewki kuchenne”. Siła oddziaływania jarmarków była tak duża, że w wielu miastach do dnia dzisiejszego pozostały tego ślady w postaci festiwali sztuki, festynów ludowych, kiermaszów…”

Jarmark Kasztelański związany jest z misją Muzeum Zamek w Oświęcimiu, której celem jest popularyzacja historii, dziedzictwa, kultury i tradycji ziemi oświęcimskiej. Jarmark to kulturalne, plenerowe wydarzenie, spotkanie z żywą historią, które poprzez pokazy, inscenizacje historyczne, koncerty, przemarsze grup rekonstrukcyjnych, wystawy – uczy, przypomina oraz odkrywa znane i nieznane karty z historii naszego miasta. Każdy następny Jarmark Kasztelański przenosi uczestników do innej epoki, wydarzeń związanych z Oświęcimiem.

 

 

Jarmark wciąż się rozwija, obecnie jest to największa impreza historyczna w Oświęcimiu. Wydarzenie odbywa się w trzech miejscach w przestrzeni starego miasta: w Muzeum Zamek, na Rynku Głównym oraz na Bulwarach nad Sołą, a od tego roku dodatkowo będziemy mogli zwiedzać nowy oddział muzeum – Ratusz.

I Jarmark Kasztelański odbył się 2 maja 2010 roku. Była to impreza plenerowa połączona z oficjalnym otwarciem nowej placówki kulturalnej w mieście – Muzeum Zamek w Oświęcimiu. Jarmark odzwierciedlał klimat i charakter epoki, atmosferę dawnych jarmarków średniowiecznych, na których wśród gwaru kupców i kupujących, pojawili się kuglarze, aktorskie trupy, śpiewacy i rzemieślnicy. W tym dniu mieszkańcy mogli zwiedzić zamek i jego ekspozycje, wejść na basteję oraz po raz pierwszy podziwiać panoramę miasta ze szczytu odrestaurowanej wieży zamkowej.

II Jarmark Kasztelański odbył się w ramach Dni Dziedzictwa Kulturowego podczas majowego „WEEKENDU Z ZABYTKAMI” 14 i 15 maja 2011 r. Było to dwudniowe wydarzenie. W pierwszym dniu w zamku dla miłośników historii przygotowano konferencję oraz wystawę „Kobieta w Średniowieczu”, a melomanom koncert muzyki dawnej w wykonaniu zespołu „Scandicus” oraz spektakl pantomimy. Drugiego dnia jarmark przeniósł się na Rynek Główny gdzie mimo bardzo złej aury pojawiły się kramy i rzemieślnicy, weseli Szczudlarze oraz uliczny spektakl teatralny dla dzieci.

 „…ZALI TO W ŚLUBNYM ORSZAKU BONA SFORZA DO NAS BIEŻY?…” pod takim tytułem na dziedzińcu zamkowym 6 maja w 2012 roku miał miejsce III Jarmark Kasztelański. Było to spotkanie z młodą księżniczką Boną Sforzą d’Aragoną, która gościła w oświęcimskim zamku w 1518 r. w drodze  na swój ślub z królem Zygmuntem Starym. W postać Bony wcieliła się członkini zespołu Teatru Tańca Dawnego Inventzione. Grupa ta zaprezentowała na jarmarku „Opowieści o tańcach” oraz przedstawienie „Sceny dworskie”, dzięki którym widzowie zapoznali się z dworskimi obyczajami, tańcami i ubiorami początku XVI wieku. Ponadto odbywały się pokazy dawnego rzemiosła.  Kat Jurko nie przepuścił żadnemu grzesznikowi i poddawał go przeróżnym torturom.

IV Jarmark Kasztelański przypadł na 4 i 5 maja 2013 r., tym razem przybliżył mieszkańcom XVII wiek, historię potopu szwedzkiego – „ZAMEK OŚWIĘCIMSKI W LATACH POTOPU”.

Wydarzeniu w pierwszym dniu towarzyszyło otwarcie wystawy czasowej, wykład – „Rycerz, ziemianin i zdrajca – wzorce i stereotypy osobowe w czasach potopu szwedzkiego” oraz koncert Musica Sarmatica w wykonaniu zespołu Contra belluM, które odbyły się w Muzeum Zamek.

Drugi dzień jarmarku rozgrywał się na dziedzińcu zamkowym oraz po raz pierwszy przeniósł się na Bulwary nad Sołą. Klimat XVII wieku zapewniła grupa rekonstruktorów Szlachecka Kompania SARMATA. Dumni Sarmaci, szaleni Kozacy, okrutni Szwedzi – to właśnie Oni zjawili się na IV Jarmarku Kasztelańskim. Szable świstały, samopały strzelały na wiwat, a wszystko to w scenerii pieczołowicie odtworzonych strojów, kunsztownie wykonanych szabel, szpad i rapierów oraz huku wystrzałów najprawdziwszych armat. Niezapomniany był pokaz sokolniczy, ciekawa prezentacja różnorodnych drapieżnych ptaków.

Podczas V Jarmarku Kasztelańskiego w dniach 10 i 11 maja 2014 roku powitaliśmy Jagiellonów w naszym zamku. „DWORSKI ORSZAK JAGIELLONÓW” – to był temat przewodni jarmarku, który „rozgrywał się” w XV wiek, a opowiadał o jednym z ważniejszych wydarzeń w historii miasta – o wizycie rodziny królewskiej w Oświęcimiu. Jednocześnie na ten rok przypadły dwie inne rocznice; 560 rocznica Hołdu Lennego (19 marca 1454), a także 450 rocznica aktu inkorporacji księstw Oświęcimskiego i Zatorskiego do Korony (25 lutego 1564).

Jarmark Kasztelański z okazji zbiegu tylu rocznic, trwał 2 dni, a odbywał się w 3 miejscach – w zamku oświęcimskim, na Rynku Głównym miasta i na Bulwarach nad Sołą. W sobotę odbył się wykład „Splendor dworu – klejnoty i tkaniny na dworze króla Kazimierza Jagiellończyka”, otwarcie wystawy czasowej oraz koncert wawelskich muzyków FLORIPARI. Niedziela to jarmark, przemarsz orszaku dworskiego ulicami miasta, inscenizacje historyczne, pokazy konnej jazdy, szermierki, armatnie wystrzały, obozowisko rycerskie prezentujące stroje, oręż, broń palną.

„LEGIONOWE CHWILE, JÓZEF PIŁSUDSKI W OŚWIĘCIMIU, 1915-2015”, VI Jarmark tematem przybliżał czasy I wojny światowej, Legiony Polskie oraz udział i zaangażowanie mieszkańców ziemi oświęcimskiej w walkę o Niepodległość Polski, odbył się 9-10 maja 2015 roku.

Wydarzeniu towarzyszyło wiele atrakcji. W pierwszym dniu m.in. wykład oraz miniatura historyczno teatralna „ONI POLSKĘ WYŚNILI” w wykonaniu aktorów Teatru Polskiego w Bielsku Białej. W niedzielę miały miejsce koncerty, występy na scenie, pokaz filmu niemego z 1918 r. „Charlie Żołnierzem” z muzyką na żywo (zespół Czerwie), rekonstrukcja bitwy – potyczka żołnierzy legionowych polskich, armii CK, oddziałów niemieckich i rosyjskich (GRH Powstaniec Śląski). Nie zabrakło stoisk militarnych i z rękodziełem artystycznym oraz strefy zabaw i warsztatów dla najmłodszych.

W ramach VI Jarmarku Kasztelańskiego w zamku można było zwiedzić wystawę czasową „Legionowe Chwile. Setna rocznica wizyty Józefa Piłsudskiego w Oświęcimiu”, która została otwarta w rocznicę tego wydarzenia, 7 lutego 2015 r.  Niewątpliwie wielką atrakcją tej wystawy była rekonstrukcja okopu z ziemianką z okresu I wojny światowej.

„POTYCZKA POD OŚWIĘCIMIEM. 150 ROCZNICA BITWY WOJSK AUSTRIACKICH I PRUSKICH 1866-2016” to tytuł VII Jarmarku Kasztelańskiego, który odbył się pod honorowy patronatem Ambasadora Republiki Austrii w Polsce w dniach 7-8 maja 2016 r. Tym razem przenieśliśmy się do roku 1866, kiedy to w okolicach oświęcimskiego dworca kolejowego rozegrała się potyczka wojsk pruskich i austriackich.

W sobotę, pierwszego dnia jarmarku, miał miejsce „Wieczór austriacki na Zamku” – odbył się koncert wiedeński, pokaz mody z epoki oraz spotkanie autorskie „Austriackie gadanie”. Niedziela to był czas zabawy, koncertów, konkursów, jarmarczne kramy i stoiska.

Głównym punktem jarmarku była wielka inscenizacja historyczna potyczki w wykonaniu grup historycznych z Polski i Czech. Była to pierwsza w Polsce rekonstrukcja bitwy z tego okresu. Na polu walki (Bulwary nad Sołą) pojawiła się austriacka piechota, jegrzy, niemieccy landwerzyści, pruska kawaleria i artyleria obu stron. Profesjonalna pirotechnika – huk armat i eksplozje dostarczyły niezapomnianych wrażeń. Odbyły się również pokazy musztry piechoty, defilada grup rekonstrukcyjnych ulicami miasta, które utworzyły asystę honorową wokół postaci Aleksandra Kalnoky’ego, a uwieńczeniem działań grup rekonstrukcyjnych był pokaz kaskaderski pruskiej kawalerii w wykonaniu czeskiej grupy Stvanci z Brna.

„ROK 1177 – KASZTELANIA OŚWIĘCIMSKA NA KARTACH HISTORII”, to tytuł VIII Jarmark Kasztelański, 6 – 7 maja 2017 r. który toczył się w duchu średniowiecza. Podczas jarmarku odkryliśmy kolejną kartę historii naszego miasta, związaną z wydarzeniami, które miały miejsce ponad osiem wieków temu. Oświęcim to miasto o bogatej historii oraz wielkich i pięknych tradycjach. Jednak początki powstawania grodu, osady są owiane rąbkiem tajemnicy, skrywanej przez historię.

(…) Pierwsze źródłowe zapiski dotyczące nazwy Oświęcimia, sięgają roku 1177, (niektóre dokumenty wymieniają  rok 1179), w związku z darowizną grodów w Bytomiu i Oświęcimiu dokonaną przez księcia krakowskiego Kazimierza Sprawiedliwego na rzecz Mieszka Plątonogiego, księcia raciborskiego (…)

Jarmark rozpoczęliśmy 6 maja w sobotę na Rynku Głównym, gdzie grupa rekonstruktorów Leo Corde przygotowała Walki turniejowe o Srebrną Różę na półtora ręczne miecze i pokaz Fireshow.

W drugi dzień, jarmark przeniósł się na Rynek Główny oraz Bulwary nad Sołą. Był to czas średniowiecznych zabaw, koncertów, konkursów, inscenizacji i turniejów w wykonaniu grup rekonstrukcji historycznej, jarmarczne kramy i stoiska rzemiosła dawnego.

IX Jarmark Kasztelański „…I BĘDZIE WOLNA POLSKA” przypadł na dzień 5-6 maja 2018 r. Ta edycja Jarmarku związana była z obchodami setnej rocznicy odzyskania Niepodległości przez Polskę. Podczas wydarzenia poznaliśmy etapy walki Polaków o odzyskanie wolnej i niepodległej Ojczyzny na przestrzeni wieków XVIII – XX. Grupy rekonstrukcji historycznej zaprezentowały różne armie: rosyjską, pruską, austro-węgierską oraz Legiony Polskie. Głównym punktem imprezy były inscenizacje historyczne m.in. zakończenie Wielkiej Wojny w 1918 roku z akcją rozbrajania zaborców oraz proklamowanie powstania nieodległego państwa polskiego po wielu latach niewoli. Dużą atrakcją jarmarku był odrestaurowany samochód ciężarowy Ford T z okresu I wojny światowej. Jedyny tego typu pojazd w Polsce! Prezentacja bicykli i cruiserów, przejazdy Rikszami (BBS bike) oraz drukarnia polowa.

Jak każdego roku, pierwszy dzień (sobota) to preludium imprezy, tym razem rozpoczęliśmy go późnym popołudniem na Bulwarach, w obozowisku rekonstruktorów, gdzie przy ognisku wspólnie śpiewaliśmy pieśni patriotyczne. Z kolei w niedzielę odbyła się inscenizacja historyczna, przemarsz wojsk, koncerty i występy na scenie, a także jarmark z kramami, jadłem i rękodziełem na Rynku Głównym. W plenerowym obozowisku wojskowym na Bulwarach, mogliśmy zobaczyć oryginalne wyposażenie i uzbrojenie wojskowe, rozbite tabory polowe m.in.: szpital, kuchnię, pocztę czy stanowisko sztabu z czasów I wojny światowej.

X Jubileuszowy Jarmark Kasztelański zabierze nas w „Podróż przez wieki”.

Dziesiąta edycja, to spotkanie z najciekawszymi okresami naszej historii. Pokazy i działania historyczne zaprezentuje grupa rekonstruktorów SARMATA oraz przedstawiciele odtwórców innych grup rekonstrukcyjnych odtwarzający czasy od XIV do początku XX wieku. Rycerstwo zaciężne, Szlachecka Kompania, Husaria, Muszkieterzy i Halabardnicy, Rycerstwo konne, Legiony oraz Wojsko Polskie. Czasy wiktoriańskie przedstawi Klub Miłośników Sportów Wiktoriańskich, nie zabraknie też odtwórców rzemiosła dawnego. Grupy te spotkamy na Bulwarach nad Sołą, a na Rynku Głównym będzie się toczył jarmark – pełen smakołyków, przekąsek, rękodzielniczych i artystycznych wyrobów, ciekawe historyczne stoiska oraz zdrowe eco produkty. Na scenie zobaczymy występy, konkursy, koncerty i pokazy.

W tym dniu będziemy mogli zwiedzać indywidualnie lub z przewodnikiem Muzeum Zamek oraz Muzeum Ratusz.

Na wzgórzu zamkowym rozbiją swoje obozowisko rekonstruktorzy z grupy MILITES.

ZAPRASZAMY!

Źródło : http://muzeum-zamek.pl/jubileusz-x-jarmark-kasztelanski/