Piąta edycja festiwalu pomyślana została jako swego rodzaju podsumowanie wątków festiwalowych już obecnych w latach ubiegłych. Organizatorzy, czyli Fundacja Spichlerz Kultury, wykreowali bogaty interdyscyplinarny program i powracają na znane już ścieżki tematyczne. Zapraszają publiczność festiwalową na spotkania na skrzyżowaniu szlaków żydowskich, romskich, ormiańskich i łemkowskich. Ważnym wątkiem programu festiwalowego jest ­­– od pierwszej edycji – historia polsko-żydowskiej kolonii artystycznej w Kazimierzu Dolnym i szeroko rozumiana sztuka żydowska.

 

Obraz : Samuel Finkelstein, Stare jatki w Kazimierzu, 1931, olej płótno

Potencjał, jaki niesie ze sobą bogactwo kulturowe Kazimierza, uroda tego miejsca i jego genius loci, czynią je lokalizacją wprost idealną na Pardes Festival, czyli Spotkania z Kulturą Żydowską.

Wycinankowa mapka Kazimierza Dolnego, autorka: Joanna Matyjasek

Polecamy wszystkie bez wyjątku spotkania festiwalowe: na początek spacer po kolekcji malarstwa polsko-żydowskiej kolonii artystycznej w Kamienicy Celejowskiej i oprowadzanie po ekspozycji judaików Muzeum Sztuki Złotniczej w gmachu głównym Muzeum Nadwiślańskiego. Zachęcamy do udziału w spacerach tematycznych w przestrzeni miasteczka i zapraszamy na spacer po kazimierskich rynkach z dr Andrzejem Pawłowskim z Fundacji Ochrony Dziedzictwa Kulturowego Kazimierska Fara i spacer śladami żydowskimi w Kazimierzu nad Wisłą z Licencją na Oprowadzanie.

Już tradycyjnie odbędzie się prezentacja jednej z galerii wystawy stałej Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN. Tym razem powędrujemy po galerii „Miasteczko. 1648-1772”. Głównym elementem galerii jest synagoga, którą w Muzeum reprezentuje replika dachu drewnianej synagogi z Gwoźdźca. Zachowała się szczęśliwie dokumentacja synagogi gromadzona w XIX i na początku XX w. i dzięki ocalałym dokumentom tradycyjnymi rzemieślniczymi metodami dokonano rekonstrukcji budowli, przede wszystkim niezwykle bogatych polichromii zdobiących drewniany sufit. Zrekonstruowany dach synagogi to symboliczne serce całego Muzeum POLIN.

 

Żydowskie znaki zodiaku; autorka: Joanna Matyjasek z Lublina

 

Fundacja Spichlerz Kultury przykłada wielką wagę do oprawy graficznej Pardes Festival. Tego roku temat wiodący to znaki zodiaku. Szata graficzna piątej edycji Pardes Festival to połączenie wycinanek Joanny Matyjasek i oprawy graficznej Lidii Dańko. I właśnie znakom zodiaku i kalendarzowi żydowskiemu poświęcone są dwa wydarzenia festiwalowe. O znakach zodiaku w żydowskiej kulturze ludowej opowie Aleksandra Wilczura ze Stowarzyszenia Cukunft. A kolejne spotkanie festiwalowe to warsztat wycinanki żydowskiej z Joanną Matyjasek, twórczynią i badaczką tradycyjnych wycinanek żydowskich, od lat zafascynowaną tą sztuką, która pierwsze nauki w tej dziedzinie pobierała pod okiem znanej mistrzyni wycinanki żydowskiej Moniki Krajewskiej.

 

Organizatorzy zapraszają na wydarzenia poświęcone innym mniejszościom etnicznym i narodowym zamieszkującym Polskę, m.in. na Popołudnie z Morelą, czyli cykl spotkań poświęconych tematyce ormiańskiej w urokliwym Pensjonacie Folwark Walencja. Kazimierz Dolny zanurzony w zieleni, otulony sadami kojarzy się owocowo. I choć stare sady morelowe wokół Kazimierza nie przetrwały, to właśnie smak moreli towarzyszy tego roku spotkaniom w Pensjonacie Folwark Walencja. Smak moreli zachwyca, kształt i kolor owocu fascynuje - przenosi nas w wyobraźni na ormiańskie szlaki i na orientalne bazary. W trakcie Popołudnia z Morelą w Pensjonacie Folwark Walencja odbędzie się niezwykły wielokulturowy koncert muzyki i poezji ormiańskiej, hebrajskiej, perskiej i greckiej "Kiele, kiele" ("Przyjdź, przyjdź") w wykonaniu duetu Sol et Luna, czyli Saby Krasoczko i Mieczysława Litwińskiego.

 

W tematykę romską wprowadzi gości festiwalu Andrzej Grzymała-Kazłowski, twórca Muzeum Kultury Romów Polskich w Warszawie. O Zagładzie Roma i Sinti w Litzmannstadt-Getto opowie dr Zofia Trębacz z Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi. O cerkwiach, kościołach i synagogach w twórczości Nikifora opowie Zbigniew Wolanin z Muzeum Nikifora w Krynicy Zdroju.

Wyjątkowo zapowiada się piątkowy wieczór 18 sierpnia w Teatrze Klepisko: wystąpi fenomenalna Café Cortao el Grupo Flamenco de Varsovia. A po koncercie warsztat flamenco. Wieczór flamenco to zwieńczenie dnia wielokulturowego na Pardes Festival. Usłyszymy alegrias, rondeña, farruca, guajira … czyli wszystko o miłości, tęsknocie, cierpieniu ale i o radości, nadziei i pięknie życia ! Bienvenida! www.facebook.com/CafeCortaoCompaniaFlamenca

 

W koncercie finałowym festiwalu, w sobotę 19 sierpnia, zagra i zaśpiewa Global Shtetl Band, formacja, którą tworzą dwaj muzycy z Niemiec, Markus Milan Mueller i Daniel Piccon oraz świetnie znany muzyk lubelski, Bartek Stańczyk. Motyw przewodni koncertu to Yiddish Mambo i Latino-Klezmer! Nowy Jork, Miami, Hawana, Buenos Aires w połowie XX w.: muzyka imigrantów z Europy Wschodniej styka się z kulturą obu Ameryk, dając nową, gorącą mieszankę tradycji Starego Kontynentu, muzyki żydowskiej oraz modnych wówczas rytmów latynoamerykańskich. Global Shtetl Band czerpie z tej ekscytującej tradycji „mamboniksów”, przekształcając ją z odwagą, wirtuozerią i wdziękiem w muzykę nowego zglobalizowanego milenium. Zespół wystąpi w Teatrze Klepisko w Skowieszynku pod Kazimierzem Dolnym.

 

W Roku Rzeki Wisły nie zabraknie wydarzenia poświęconego roli Wisły w historii Kazimierza Dolnego. Zapraszamy do oddziału Przyrodniczego Muzeum Nadwiślańskiego w sobotę festiwalową, 19 sierpnia. Kazimierz, ongiś ważny port nad Wisłą i ośrodek handlu zbożem (maleńka osada istniała od XII w. i rozwijała się dzięki dogodnemu położeniu u przeprawy przez Wisłę), od czasu potopu szwedzkiego nie mógł podnieść się gospodarczo, pustoszony przez wojny, pożary, ostatecznie zrujnowany przez odsunięcie się od niego koryta rzeki, odcięcie po rozbiorach od Gdańska, w końcu budowę kolei nadwiślańskiej, utracił w II połowie XIX w. prawa miejskie. Z niepamięci zaczął się wydobywać za sprawą artystów…

 Wisła koło Kazimierza Dolnego na starej pocztówce (wydawnictwo nieznane, lata 30. XX w.; na rewersie pocztówki pieczęć Zarząd Towarzystwa Przyjaciół Kazimierza w Kazimierzu Dolnym; z kolekcji Anety Babiarz)

W niedzielę festiwalową, 20 sierpnia, kustosze Muzeum Wsi Lubelskiej oprowadzą gości festiwalu po podlubelskim skansenie, w którym zgromadzono cenne obiekty żydowskiej kultury materialnej.

  

Zapraszamy wszystkich zainteresowanych bogatym wielokulturowym dziedzictwem Polski. Świętujemy pięciolecie Pardes Festival bez wielkiej celebry i szumnych przemówień, ale za to w doborowym towarzystwie.

 

Zachęcamy do śledzenia festiwalowego facebooka: https://www.facebook.com/PardesFestival/