Wileńskie kiermasze, jarmarki i odpusty w Muzeum Etnograficznym w Toruniu
W 2019 r. przypada jubileusz 60-lecia działalności Muzeum Etnograficznego w Toruniu. Główna siedziba Muzeum Etnograficznego w Toruniu znajduje się w centrum miasta, w pobliżu zabytkowej Starówki. Placówka jako samodzielna instytucja powstała 1 stycznia 1959 r. Jubileuszowy rok zwieńczy okolicznościowa wystawa, której otwarcie planowane jest na koniec 2019 r.
Muzeum Etnograficzne w Toruniu zimą, foto: Facebook
W latach 1946-1958 Dział Etnograficzny, którym kierowała prof. Maria Znamierowska-Prüfferowa, powstał i funkcjonował w Muzeum Miejskim w Toruniu. Pierwszą wystawę etnograficzną w Toruniu otwarto w 1948 r. w Ratuszu. 1 stycznia 1959 r. powstało samodzielne Muzeum Etnograficzne, którego prace uroczyście zainaugurowano 17 kwietnia 1959, już w nowej siedzibie w budynku Arsenału (remontowanym i adaptowanym w latach 1956-1959). Wówczas placówka w swoich zbiorach miała 5 165 obiektów.
Dziś Muzeum Etnograficzne w Toruniu prezentuje wystawy stałe i czasowe z blisko 65 tys. obiektów z całej Polski. Prowadzi działalność edukacyjną, wydawniczą, organizuje koncerty muzyki tradycyjnej , różnorodne etniczne imprezy plenerowe oraz kiermasze sztuki ludowej. Zwiedzającym udostępnia trzy skanseny: Park Etnograficzny w Toruniu i Kaszczorku oraz otwarty w 2018 r. Olenderski Park Etnograficzny w Wielkiej Nieszawce.
Wileńskie kiermasze, jarmarki i odpusty. Fotografie Bolesławy i Edmunda Zdanowskich –wystawa czasowa
Fotografie wileńskich kiermaszy Zdanowskich jak dotąd nie doczekały się ani osobnej wystawy, ani opracowania. Do dziś funkcjonują w obiegu popularnonaukowym w znikomej ilości, w postaci pojedynczych zdjęć-kopii. Bolesława i Edmund utrwalili na zdjęciach kiermasze: Kaziuki odbywający się 4 marca, Niedzielę Palmową, kiermasz św. Jana 24 czerwca, św. św. Piotra i Pawła oraz Zaduszki. Każdy z nich miał swoją specjalizację, atmosferę i koloryt. Pozornie oferowane towary wydawały się podobne, jednak każdy kiermasz miał swój sztandarowy produkt.
foto: Wilno i jego kiermasze lata 30-te XX w. w obiektywie Bolesławy i Edmunda Zdanowskich
Ekspozycja prezentuje blisko 250 fotografii Bolesławy i Edmunda Zdanowskich – fotografików wileńskich, uczniów Jana Bułhaka, których tematem prac było miasto, architektura, pejzaże, portrety. Na ekspozycji zobaczyć będzie można ich zdjęcia reportażowe dotyczące wileńskich kiermaszy i jarmarków, organizowanych przy okazji świąt kościelnych. Szczególne miejsce zajmą tu zdjęcia z najpopularniejszego z nich – Kaziuka, a także z kiermaszy świętych Jana, Piotra i Pawła, jak i z okazji Niedzieli Palmowej oraz Zaduszek – wszystkie wykonane w połowie lat 30. XX wieku. Prace Zdanowskich, w całości pochodzące ze zbiorów Muzeum Etnograficznego, przeniosą nas w miniony czas wileńskiej atmosfery, ludzi i miejsc.
Fotografie Zdanowskich są kapsułą czasu. Przenoszą nas do tętniącego życiem Wilna, w którym z okazji kolejnych, cyklicznie odbywających się w roku odpustów, spotykały się okoliczne wsie i mieszkańcy miasta. Przyglądając się kolejnym fotografiom „chodzimy” po ubłoconych kocich łbach Placu Łukiskiego, niemal „czujemy” przytłaczający gwar handlujących na Kaziukach wieśniaków. Oszałamia nas bogactwo kiermaszowego asortymentu. Jesteśmy kolejnym odpustowym klientem z wianuszkiem smorgońskich obwarzanków i – koniecznie – drewnianą balią na głowie. Wtapiamy się w pulsujący, falujący tłum. W czasie Kwietnej Niedzieli szukamy tej jedynej, idealnej i najpiękniejszej palmy, nie zważając na tłok i siąpiący deszcz. Na Januku – onieśmieleni – poddajemy się magii ziół i szeptem wypowiadanym zaklęciom bab, siedzących tłumnie na chodnikach. Szukamy antidotum na boleści duszy i ciała. Czujemy skwar bijący na nas z czerwcowego nieba, gdy na antokolskich wzgórzach, idąc od wozu do wozu szukamy tej idealnej radziużki czy brakującego nam ręcznika. W Zaduszki, na przycmentarnym placu spotykamy, wśród sprzedawców kwiatów i świec, kobietę odmawiającą różaniec za dusze zmarłych… Jednak przede wszystkim nasza uwaga skupia się na ludziach, na ich twarzach, minach i spojrzeniach. Oglądamy z bliska towary, które można kupić – wyroby tradycyjnego rzemiosła ludowego Wileńszczyzny, współcześnie niemal już niedostępnego. Czujemy ulotny charakter, utrwalonych za pomocą obiektywu, chwil…
Kuratorki, autorki scenariusza: Jolanta Jakubowska, Justyna Słomska-Nowak
Koncepcja plastyczna: Wojciech Kiwi Jaruszewski
Wystawa otwarta do kwietnia 2019. Zapraszamy!
Adres:
Muzeum Etnograficzne im. Marii Znamierowskiej-Prüfferowej w Toruniu
Wały gen. Sikorskiego 19, 87-100 Toruń
Źródło : http://etnomuzeum.pl